Và o ngà y rằm tháng 4 năm 624 trÆ°á»›c công nguyên, tại vÆ°á»n Lâm Tỳ Ni gần thà nh Ca Tỳ La Vệ, nÆ¡i giá» là vùng biên thuỳ giữa Nêpan và Ấn Äá»™, Äức Pháºt đã giáng sinh. Ngà i là con vua Tịnh Phạn và Hoà ng háºu Ma Da. Lúc nà y, vua Tinh Phạn trị vì má»™t vÆ°Æ¡ng quốc nhá» của bá»™ tá»™c ThÃch Ca. Khi Äức Pháºt vừa chà o Ä‘á»i, vá»›i 7 đóa sen đỡ bÆ°á»›c, má»™t tay chỉ lên trá»i, má»™t tay chỉ xuống đất mà rằng: "Thiên thượng trần thế, duy ngã Ä‘á»™c tôn" (Trên trá»i dÆ°á»›i đất, chỉ có trà óc siêu phà m của báºc Giác Ngá»™ má»›i là tôn quý).
Vua cha rất yêu quý hoà ng thái tá», là m lá»… đặt tên là Tất Äạt Äa, dòng tá»™c Cồ Äà m. Vì dòng há» nà y thuá»™c bá»™ tá»™c ThÃch Ca nên sau nà y Ngà i có danh hiệu là ThÃch Ca Mâu Ni (có nghÄ©a là báºc Thánh của bá»™ lạc ThÃch Ca). hoà ng thái tá» có 32 tÆ°á»›ng tốt và 80 vẻ đẹp của thánh nhân.
Ngà y Thái từ chà o Ä‘á»i là ngà y há»™i vui lá»›n của toà n vÆ°Æ¡ng quốc. nhân dân xa gần kéo vỠđế kinh Ca Tỳ La Vệ ăn mừng. Má»™t vị đạo sÆ° già tên là A TÆ° Äà từ nÆ¡i ông tu hà nh trên núi Himalaya đã đến cung vua để chà o mừng và xem tÆ°á»›ng Thái tá». Gặp hoà ng thái tá», đạo sÄ© Ä‘á»™t nhiên chắp tay vái chà o vá»›i thái Ä‘á»™ hết sức kÃnh cẩn. Äạo sÄ© tuy cuá»i mà vẻ mặt thoáng buồn. Äược há»i cÆ¡ vì sao, vị đạo sÄ© giải đáp là ông mừng vì Thái tá» tÆ°Æ¡ng lai sẽ thà nh Pháºt, nhÆ°ng ông buồn vì ông tuổi đã quá cao, ắt phải tắt nghỉ mà không được vị Pháºt mai sau trá»±c tiếp giáo huấn, giác ngá»™.
Thái Tất Äạt Äa được nuôi nấng, khuyên bảo, giáo dục má»™t cách toà n diện cả vá» văn chÆ°Æ¡ng và võ nghệ. Sách kể rằng, chỉ trong khoảng thá»i kì từ 7 đến 12 tuổi, hoà ng thái tỠđã há»c am tÆ°á»ng 5 môn há»c trên trần giá»›i và 4 sách Thánh Veda. Äến năm 13 tuổi, Thái tá» bắt đầu há»c võ thuáºt. Nhá» có sức khá»e phi thÆ°á»ng, Ngà i há»c môn võ gì cÅ©ng giá»i.
Năm 17 tuổi, hoà ng thái tá» sánh duyên cùng công chúa Da Du Äà La xinh đẹp và hạ sinh được má»™t ngÆ°á»i con trai đặt tên là La Hầu La. Trong gần 13 năm, sau ngà y cÆ°á»›i, hoà ng thái tá» sống má»™t cuá»™c Ä‘á»i hạnh phúc trong nhung lụa, vô tÆ°, không biết gì tá»›i má»i ná»—i khổ và xấu số ở Ä‘á»i.
Thế nhÆ°ng, vá»›i thá»i gian, do năng khiếu suy tÆ° sâu sắc và lòng thÆ°Æ¡ng ngÆ°á»i bẩm sinh, tuy sống trong cung và ng Ä‘iện ngá»c nhÆ°ng lòng hoà ng thái tá» luôn Ä‘au đáu những ngẫm nghÄ© vá» lẽ vô thÆ°á»ng của hạnh phúc.
Má»™t ngà y ná», hoà ng thái tá» Ä‘i ra ngoà i thà nh dạo chÆ¡i và lần trÆ°á»›c hết trong Ä‘á»i được xúc tiếp vá»›i những sá»± tháºt u tối và đáng sợ. Thái tá» tuần tá»± gặp má»™t ngÆ°á»i già yếu, má»™t ngÆ°á»i bệnh táºt, má»™t xác chết và cuối cùng là má»™t vị tu sÄ© vá»›i dung sắc giải thoát, thÆ° thả Ä‘i trên Ä‘Æ°á»ng. Thái tá» nghiệm thấy mình dù là Thái tá» con vua cÅ©ng chẳng thể thoát khá»i cảnh già , Ä‘au, và chết. Những hình ảnh siêu thoát của vị tu sÄ© đã giúp Thái tá» sá»›m thấy được con Ä‘Æ°á»ng dẫn đến giác ngá»™, vÄ©nh viá»…n khắc phục má»i ná»—i thống khổ và xấu số của Ä‘á»i ngÆ°á»i. Từ đó, Thái tá» nuôi dưỡng quyết tâm xuống tóc cầu đạo.
Giữa khuya mùng 8 tháng 2, hoà ng thái tá» cùng ngÆ°á»i hầu Xa Nặc cưỡi ngá»±a Kiá»n Trắc, vượt dòng A Nô Ma, quyết chà xuất gia tầm đạo, cứu Ä‘á»™ chúng sinh thoát khá»i sinh - lão - bệnh - tá» và má»i ná»—i xấu số khác của Ä‘á»i ngÆ°á»i.
Thá»i bấy giá», ở Ấn Äá»™ có táºp tục và niá»m tin rằng, ngÆ°á»i nà o cầu đạo đánh tháo, Ä‘á»u phải bá»n chà tu khổ hạnh, ép xác. CÅ©ng theo truyá»n thống đó, Thái tỠđã có 6 năm khổ hạnh nÆ¡i rừng già , má»—i ngà y chỉ ăn 1 hạt mè, 1 hạt gạo, kiên trì khổ hạnh ép xác tá»›i mức con ngÆ°á»i gầy khô nhÆ° bá»™ xÆ°Æ¡ng, đôi mắt sâu hoẵm, sức khá»e sút giảm không còn Ä‘i vững. rốt cuá»™c Ngà i nghiệm ra rằng, cà ng bá»n chà khổ hạnh, chân lý tối háºu nhÆ° cà ng lùi ra xa, tâm trà cà ng mê má», cÆ¡ thể cà ng suy yếu. Ngà i thấy rõ, khổ hạnh, ép xác không phải là con Ä‘Æ°á»ng thoát khổ và cứu khổ.
hoà ng thái tá» quyết định ăn uống thÆ°á»ng ngà y trở lại, sau đó suốt 49 ngà y đêm ngồi yên tu táºp, kiên trì, phấn đấu và chung cục đã giác ngá»™, thà nh Pháºt dÆ°á»›i gốc cây Bồ Ä‘á». NhÆ° váºy, sau 6 năm gian khổ, bá»n chà không má»i mệt, và o năm 35 tuổi, hoà ng thái tá» Tất Äạt Äa đã trở thà nh Äức Pháºt.
Sau khi chứng quả, Äức Pháºt khởi hà nh Ä‘i giáo hóa chúng sinh. Ngà i đã Ä‘á»™ hÆ¡n ngà n môn đệ. Trên Ä‘Æ°á»ng giáo hóa, sau khi Äức Pháºt thá» nháºn buổi cúng dÆ°á»ng của ngÆ°á»i thợ rèn Thuần Äà , Ngà i bảo vá»›i đại chúng: "Äây là buổi thá» trai rút cuá»™c của NhÆ° Lai trên thiên hạ nà y". chốc lát sau, Pháºt hiện tÆ°á»›ng bệnh táºt để nhấc các hà ng môn sinh không nên quên sá»± vô thÆ°á»ng trong cuá»™c sống.
HÆ¡n 49 năm Ä‘á»™ sinh thuyết pháp, từ vÆ°á»n Lá»™c Uyển cho đến thà nh Câu Ty Na, trÆ°á»›c lúc và o tịch diệt nát bà n, Äức Pháºt khai thị cho chúng môn sinh lần cuối cùng: "Phải nÆ°Æ¡ng theo pháp giá»›i là m thầy, hãy tá»± mình thắp Ä‘uốc lên mà đi".
Sau những lá»i di ngôn căn dặn đại chúng Ä‘Æ°á»ng hÆ°á»›ng tu hà nh, Äức Pháºt nằm nghiêng bên phải, an tÆ°á»ng và o đại định nát more info bà n. Khi ấy, địa cầu rung Ä‘á»™ng, ngÆ°á»i trá»i Ä‘á»u thÆ°Æ¡ng khóc vì biết rằng chá»— tợ của mình từ nay không còn nữa.